Σεξ: Η πρώτη φορά

Οι περισσότεροι θυμόμαστε την πρώτη μας φορά. Θυμόμαστε τον τόπο, το χρόνο, τις συνθήκες και πάνω απ’ όλα το πρόσωπο με το οποίο μοιραστήκαμε την κορυφαία αυτή εμπειρία. Εξακολουθούν, όμως, τα πράγματα να είναι έτσι; Τι συμβαίνει σήμερα με τους νέους ανθρώπους που μόλις ξεκίνησαν την εξερεύνηση της σεξουαλικότητάς τους; Τι φαντάζονται ότι θα νιώσουν και πόσο έτοιμοι είναι να διαχειριστούν μια ενδεχόμενη απογοήτευση; Πόσο σίγουροι είναι ότι στα αλήθεια το θέλουν και γιατί οι γονείς νιώθουν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους, όταν συνειδητοποιήσουν πως έφτασε και για το δικό τους παιδί αυτή η στιγμή;

Με τον κ. Σταμάτη Παπαχαρίτου, βιολόγο αναπαραγωγής και υπεύθυνο επικοινωνίας του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας, επιχειρήσαμε μια προσέγγιση της περίφημης «πρώτης φοράς», της οποίας τα δεδομένα έχουν αλλάξει εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια.

Ένας «κουρασμένος» μύθος
«Ο μύθος της πρώτης φοράς έχει αρχίσει μέσα στο χρόνο να κλονίζεται» τονίζει ο κ. Παπαχαρίτου. «Ο μύθος αυτός δεν έχει κοινούς τόπους με το σύγχρονο lifestyle, καθώς σφυρηλατήθηκε από τις προηγούμενες γενιές».
Πράγματι, μέχρι πρόσφατα το σεξ είχε τα δικά του «βασίλεια». Οι σημερινοί 40 και κάτι δεν μπορεί παρά να θυμούνται τις ομαδικές κοπάνες από το σχολείο και την επίσκεψη σε σινεμά για πρωινές προβολές «δύο ταινιών σεξ». Το να έχουν τη δική τους πρώτη ερωτική επαφή ήταν ένα γεγονός βαρυσήμαντο, ντυμένο φυσικά με πολλή αγωνία και άγνοια για τα βασικά.
«Σήμερα για το σεξ υπάρχουν πολλές πληροφορίες στις οποίες κάθε νέος μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση. Η ενημέρωση ανακουφίζει από την αγωνία, αν και οι νέοι νιώθουν το φόβο μπροστά στο άγνωστο. Ο μύθος, όμως, για το πολυαναμενόμενο γεγονός έχει υποχωρήσει, καθώς το σεξ, ακόμη και αυτό της πρώτης φοράς, μπορεί να γίνει στα όρθια και στα γρήγορα σ’ ένα μπαράκι».  
Δεν είναι η μοναδική διαφοροποίηση από το παρελθόν. Λίγα χρόνια πριν η πρώτη σεξουαλική επαφή σήμαινε διαφορετικά πράγματα για το αγόρι και διαφορετικά για το κορίτσι. Σήμερα, όμως, και τα δύο φύλα έχουν αρχίσει να συγκλίνουν και να επιζητούν μέσα από το σεξ τις ίδιες συγκινήσεις.
«Σε κάθε περίπτωση παίζει ρόλο το πώς μεγαλώνει ένα παιδί. Αν ρωτήσουμε ανθρώπους με φτωχές κοινωνικές παραστάσεις μπορεί να ισχυριστούν ακόμα και σήμερα ότι το αγόρι δικαιούται να ξεκινά νωρίτερα την ερωτική του ζωή, ενώ το κορίτσι είναι καλύτερα να περιμένει περισσότερο, ώστε να προστατεύσει το αναπαραγωγικό του σύστημα από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, αμβλώσεις και μολύνσεις. Αυτή είναι μια προσέγγιση που δεν αφορά τα σημερινά παιδιά. Λίγο πολύ και τα δύο φύλα ξέρουν πως δικαιούνται και αναζητούν τα ίδια πράγματα στο σεξ ακόμη και αν αυτό δεν είναι η απόλαυση. Για παράδειγμα, όπως τα ίδια μας λένε, είτε μέσα από τις έρευνες είτε μιλώντας στη γραμμή βοήθειας του Κέντρου, πολλά είναι τα αγόρια που επιζητούν καταξίωση μέσα από το σεξ. Την ίδια καταξίωση επιθυμούν και τα κορίτσια τα οποία δε θέλουν να κατηγορηθούν ως οι... άβγαλτες που δεν έχουν εμπειρίες» ξεκαθαρίζει ο κ. Παπαχαρίτου.    

Μεγάλες προσδοκίες

Αυτό που πολλοί νέοι δε φαντάζονται για την πρώτη τους φορά είναι η πιθανότητα να... μην τους αρέσει. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο η πρώτη αλλά οι πρώτες ερωτικές επαφές δεν είναι ευχάριστες για κανέναν. «Τα αγόρια περιμένουν να πάρουν την απίστευτη ηδονή. Από τον αυνανισμό έχουν ήδη λάβει ευχαρίστηση και πιστεύουν ότι το σεξ θα είναι ακόμη καλύτερο. Όπως όμως λένε, δε συμβαίνει πάντα αυτό! Το πιθανότερο είναι να τελειώσουν πολύ γρήγορα ή ακόμη και να μην έχουν καθόλου στύση. Απογοητεύσεις περιμένουν και τα κορίτσια που 'ντύνουν' την πρώτη τους εμπειρία με μεγαλύτερο συναίσθημα και όχι απαραίτητα, γιατί έτσι είναι η φύση τους, αλλά γιατί απλώς έτσι έχουν μεγαλώσει».
Η ενημέρωση στο κομμάτι αυτό παίζει το δικό της ξεχωριστό ρόλο. Παιδιά που έχουν επαρκή σεξουαλική αγωγή ξέρουν πως οι πρώτες σεξουαλικές εμπειρίες δεν είναι ιδιαίτερα επιτυχημένες καθώς έχουν διερευνητικό χαρακτήρα, ενώ κατανοούν πως τα πράγματα μπορεί να σκαλώσουν στην αδεξιότητα των εραστών.

Πόση σημασία έχει η ηλικία έναρξης; 
Έρευνες συνεχώς μας βομβαρδίζουν για το μέσο όρο ηλικίας κατά την οποία τα ελληνόπουλα ξεκινούν τη σεξουαλική τους ζωή. Είναι σημαντική αυτή η πληροφορία;
«Η ερωτική ετοιμότητα και προετοιμασία είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα. Είναι δύσκολο να πεις πότε ξεκινά την ερωτική του ζωή ένας νέος ή σε ποιες ηλικίες είναι ώριμος να το κάνει. Η δημοσιοποίηση τέτοιων στοιχείων συχνά δεν είναι έγκυρη και μπορεί ν’ αποδειχτεί κι επικίνδυνη» ισχυρίζεται ο κ. Σταμάτης Παπαχαρίτου. «Τα παιδιά σε τέτοιου τύπου έρευνες έχουν την τάση να λένε ψέματα, γιατί αισθάνονται πως εκτίθενται. Μία μελέτη από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης φέρνει στο φως ένα νέο στοιχείο. Πολλές φορές τα παιδιά αισθάνονται ότι τα στατιστικά δεδομένα ασκούν πίεση πάνω τους. Είναι πιθανό να πιστέψουν πως δεν είναι 'φυσιολογικοί', αν βρίσκονται πολύ πάνω ή πολύ κάτω από το ηλικιακό όριο που μπορεί ν’ ανακοινώνεται από τα ΜΜΕ».
Σύμφωνα πάντως με γενικές εκτιμήσεις, τα παιδιά στη χώρα μας έχουν την πρώτη τους ερωτική εμπειρία, πριν τελειώσουν το λύκειο, αλλά υπάρχει κι ένα σημαντικό ποσοστό, που ίσως αγγίζει το 25%, το οποίο κάνει σεξ για πρώτη φορά μετά τα 25 είτε πρόκειται για άντρα είτε για γυναίκα.

Το λένε στους γονείς τους;
Ακόμη και σε οικογένειες που συνηθίζουν να κουβεντιάζουν μεταξύ τους τέτοια ζητήματα, πολύ δύσκολα ένα παιδί θα μιλήσει στους γονείς του για την πρώτη του σεξουαλική εμπειρία.
«Σημαντικό όμως είναι το εξής: τα παιδιά που έχουν καλή σχέση με την οικογένειά τους ξεκινούν αργότερα την ερωτική τους ζωή. Στη Σκανδιναβία τα στατιστικά δείχνουν πως τα κορίτσια που είχαν στενή σχέση με τους γονείς τους, ειδικά με τη μητέρα τους, έκαναν σεξ για πρώτη φορά μετά τα 18. Αν το σεξ μέσα στην οικογένεια αποτελεί απαγορευμένο θέμα, υπάρχουν στατιστικά πολλές πιθανότητες να βιαστεί το παιδί, για να το ανακαλύψει».
Για τα αγόρια όμως τα πράγματα ίσως είναι περισσότερο περίπλοκα. «Στην περίπτωσή τους, εκτός από τους γονείς, σημαντικό ρόλο παίζει και η σχέση τους με τους συνομηλίκους τους. Η πρώτη ερωτική επαφή ενός αγοριού σχετίζεται διαχρονικά με την καταξίωσή του στα μάτια τους» τονίζει ο κ. Παπαχαρίτου.
Αγόρια και κορίτσια, ακόμη και αν δεν εμπιστευτούν την εμπειρία τους στους γονείς τους, έχουν την ανάγκη μιας συνεπούς κι έγκυρης ενημέρωσης σε πολλές φάσεις.
«Οι γονείς πρέπει να ξέρουν τι θα πουν στα παιδιά τους όταν αυτά στην αρχή της εφηβείας τους θα βιώσουν την κρίση ταυτότητας. Όπως πολύ τακτικά μας εξομολογούνται οι γονείς στην γραμμή βοήθειας, αυτή η κρίση τους οδηγεί σε πειραματισμούς με αποτέλεσμα μερικές φορές η πρώτη εμπειρία ενός εφήβου, να είναι μια ομοφυλόφιλη εμπειρία. Και δυστυχώς τότε αρχίζει ο πανικός».

Πόσο το θέλουν στα αλήθεια;
Γιατί κάνει κάποιος σεξ; Σύμφωνα με σχετική μελέτη από τη Meston, έχουν αναδειχθεί περισσότεροι από 300 λόγοι κι ένας από αυτούς είναι φυσικά γιατί το σεξ είναι στη φύση μας.
«Πολλές φορές όμως οι έφηβοι αναζητούν στο σεξ και άλλα πράγματα όπως είναι η επιβεβαίωση ή η αγάπη που ενδέχεται να τους λείπει, όπως λένε ψυχολόγοι που ασχολούνται με την εξέλιξη του παιδιού. Αν το παιδί παίρνει αγάπη από τους γονείς του, όχι βέβαια την αγάπη που τυλίγεται σαν φίδι γύρω από το λαιμό του και το πνίγει, αλλά μια υγιή αγάπη που το βοηθά να ωριμάσει, μπορεί να ξεκινήσει τη σεξουαλική του ζωή με πιο ξεκάθαρους στόχους. Το να πάει όμως να υποκαταστήσει τη γονεϊκή αγάπη ή ακόμη και την αγάπη των φίλων του, κάνοντας σεξ, είναι μια σκληρή αλήθεια που πρέπει να πει στον εαυτό του».  
Ο δάσκαλος του σεξ και άλλα παραμύθια
Τα προηγούμενα χρόνια το να βρεθεί ένα αγόρι με μια έμπειρη γυναίκα που θα του αποκάλυπτε τα μυστικά του έρωτα, ήταν από πολλούς όχι μόνο επιθυμητό αλλά σχεδόν αναγκαίο. Και όμως η «σαραντάρα και ο πρωτάρης» αποτελούν έναν από τους πιο δημοφιλείς μύθους της «πρώτης φοράς». Αντίστοιχα, οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν μάλλον χαμηλές προσδοκίες από τον «έμπειρο» εραστή που υπόσχεται μεγάλες απολαύσεις.
«Έρευνες έδειξαν ότι γυναίκες που ξεκίνησαν την ερωτική τους ζωή με κάποιον μεγαλύτερό τους σε ηλικία και με περισσότερη σεξουαλική εμπειρία υπήρξαν στο μέλλον περισσότερο επιρρεπείς σε σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Σχετική μελέτη από το πανεπιστήμιο Syracuse στις ΗΠΑ έδειξε πως όσο μεγαλύτερη ήταν η διαφορά ηλικίας ανάμεσα στη γυναίκα και τον πρώτο ερωτικό της σύντροφο, τόσο πιο πολλές ήταν οι πιθανότητες αυτή η γυναίκα να μη χρησιμοποιεί προφυλάξεις αργότερα στη σεξουαλική της ζωή! Ψάχνοντας να βρει κανείς τον «πετυχημένο συνδυασμό» για μια γλυκιά «πρώτη φορά», καταλήγει πως αυτός είναι μεταξύ συνομηλίκων.
«Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως είναι ο μόνος τρόπος, για να υπάρξει μεγαλύτερη κατανόηση και αλήθεια μεταξύ των νέων. Σε τέτοιου είδους σχέσεις, προφανώς τα άτομα δεν είναι υποχρεωμένα να υποδυθούν κάτι που δεν είναι στα αλήθεια και, όσο και αν είναι παρακινδυνευμένη η λέξη, θα έλεγε κανείς πως μεταξύ τους υπάρχει ισοτιμία και μεγαλύτερη ισορροπία».

Το σεξ δεν είναι πόλεμος, είναι ευθύνη
Το να μιλήσεις σ’ ένα νέο για την αντισύλληψη και κυρίως να τον πείσεις ν’ ακολουθήσει τις συμβουλές σου είναι μια δύσκολη υπόθεση. Μελέτη του πανεπιστημίου Columbus έδειξε πως λιγότερο από το 50% των νέων χρησιμοποιεί προφυλακτικό τόσο την πρώτη φορά, όσο και αυτές που ακολουθούν, αν και σχετική συγκριτική μελέτη της Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Aarhus της Δανίας ανάμεσα στη δεκαετία του '80 και του ΄90 έδειξε πως ο φόβος μετάδοσης του AIDS έχει αρχίσει να κάνει τους νέους περισσότερο υπεύθυνους, ως προς την προφύλαξη της υγείας τους.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε να θυμόμαστε και πολλές καμπάνιες για την αντισύλληψη στην εφηβεία. «Είναι δύσκολο να τους αγγίξεις, μιλώντας μόνο για την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Το βάρος πρέπει να πέσει στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Όμως, μια τέτοιου τύπου ενημέρωση παρουσιάζει το σεξ ως ένα είδος πολέμου στο οποίο δεν κάνει κάποιος να πάει άοπλος. Το σεξ όμως είναι ευθύνη και την αντίληψη αυτή πρέπει να την καλλιεργούμε στα παιδιά από πολύ νωρίς. Δεν έχει νόημα να φτάσουν στα 15, για να τους μιλήσουμε για υπεύθυνες συμπεριφορές, για προστασία και προφυλακτικό».

Η ευθύνη απέναντι στο δικό μας σώμα και στο σώμα του συντρόφου μας είναι μια στάση ζωής με την οποία μεγαλώνει κανείς το παιδί του. Οι γονείς μπορούμε να κάνουμε πολλά γι' αυτό. Το να ενημερώσουμε τα παιδιά μ’ εντιμότητα και θάρρος, παραδεχόμενοι και τα δικά μας κενά και κάνοντας κάτι, για να τα καλύψουμε, είναι ο μόνος τρόπος, για να μη νιώσουμε πανικό, όταν ο γιος ή η κόρη μας ξεκινήσει την ερωτική του ζωή. Φυσικά, δε χρειάζεται να χώνουμε την αδιάκριτη μύτη μας παντού, γιατί στα υπεύθυνα παιδιά μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη.  

 Συμβουλές για την «πρώτη φορά»
 - Δε θα γίνεις ξαφνικά άντρας ή γυναίκα, επειδή έχεις μία σεξουαλική εμπειρία.
- Αν δεν εμπιστεύεσαι ή δεν εκτιμάς το/ τη σύντροφό σου ή εκείνος/εκείνη δε σε σέβεται ή δε σε εκτιμά, πιθανόν να σε κάνει να το μετανιώσεις.
- Η αμηχανία είναι απόλυτα φυσιολογική. Είναι λογικό να μην αισθάνεσαι άνετα. Μην προσποιείσαι κάτι, που... δεν είσαι.
- Η εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει ακόμα και την πρώτη φορά. Το να μη χρησιμοποιείτε προφυλακτικό και να μην εκσπερματώσει το αγόρι μέσα στον κόλπο της κοπέλας, δε σημαίνει ότι αποφεύγεται η εγκυμοσύνη.
- Το να μην ευχαριστηθείς ιδιαίτερα την πρώτη φορά είναι κάτι συνηθισμένο (και μη φοβάσαι, δε θα σε βλάψει!).
- Το σώμα ίσως δεν ακολουθήσει απόλυτα το μυαλό και τα «θέλω» σου. Τα αγόρια μπορεί να εκσπερματώσουν πολύ γρήγορα, ενώ οι κοπέλες ίσως πονέσουν από την είσοδο του πέους στον κόλπο και πιθανότατα να αιμορραγήσουν. Είναι κάτι αναμενόμενο, οπότε δε χρειάζεται ν’ ανησυχείτε.
- Το να προσπαθήσεις να μιμηθείς κάθε στάση του σεξ που έχεις δει, π.χ στην τηλεόραση, από την πρώτη φορά, δεν είναι ό,τι καλύτερο και μπορεί να μην πετύχει.
- Το προφυλακτικό είναι απαραίτητο για την υγεία και των δυο σας. Φροντίστε να φορεθεί με προσοχή, για να μη σκιστεί.

ΜΗΝ ΑΝΑΡΩΤΙΕΣΑΙ για θέματα σεξουαλικότητας ή αναπαραγωγής.
ΡΩΤΗΣΕ έγκυρα κι έγκαιρα: ανώνυμη γραμμή επικοινωνίας 2310 99 90 99
Το Κέντρο Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας της Ελλάδας αποτελεί μη κερδοσκοπικό φορέα, που την εκπροσωπεί σ’ ένα δίκτυο 14 ευρωπαϊκών χωρών με σκοπό την ευαισθητοποίηση κι επιστημονική ενημέρωση των πολιτών όσο χρονών και αν είναι!
Της Εύης Καρκίτη
http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=19&artid=93957